Στα Πυρηναία, ένα πρόγραμμα για το μέλλον των νεαρών ασυνόδευτων μεταναστών
Και στις δύο πλευρές των ισπανικών συνόρων, το πρόγραμμα AVENIR έχει ως αποστολή να εκπαιδεύσει νέους ασυνόδευτους ανήλικους μετανάστες σε ένα νέο επάγγελμα και να τους κάνει να ανακαλύψουν αυτήν την αγροτική περιοχή που στερείται δυναμικού. Μέσω αυτού του προγράμματος, το οποίο χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, σκοπεύουν να δώσουν ώθηση στους νέους αυτούς και να αναζωογονήσουν την περιοχή.
Rivesaltes (Γαλλία)
Ο Aboubakar είναι 19 ετών. Με καταγωγή από την Ακτή Ελεφαντοστού, ονειρεύεται μια καλύτερη ζωή. «Στην χώρα μου είμαστε μια μεγάλη οικογένεια και νομίζω ότι υπάρχουν πολλά να κάνουμε: δημοκρατία, άποψη, ελευθερία έκφρασης, σχολείο για όλους τους νέους επίσης. Δεν μπορούσα να πληρώσω για το ταξίδι, το πλήρωσε ένας θείος μου, και μόνο όταν έφτασα στην Γαλλία, με τους συλλόγους, κατάλαβα ότι οι άνθρωποι πλήρωναν για να ταξιδέψουν», θυμάται. Για να φτάσει στην Γαλλία, έπρεπε να διασχίσει το Μάλι, την Αλγερία και το Μαρόκο πριν φτάσει στην Αλμερία.
Μόλις έφτασε στο Περπινιάν, ο Aboubakar ετέθη υπό την ευθύνη της ΜΚΟ Secours Populaire, η οποία τον βοήθησε επιπλέον να συντάξει ένα βιογραφικό σημείωμα και μια συνοδευτική επιστολή. «Ξεκίνησα ψάχνοντας για ένα αφεντικό στη μηχανική και το αμάξωμα, κανείς όμως δεν επέστρεφε τις κλήσεις μου», διηγείται ο νεαρός. Αφού αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το ξενοδοχείο του στο Περπινιάν, στάλθηκε στην κοινότητα Rivesaltes, όπου άκουσε για το πρόγραμμα AVENIR και την υπόσχεση που το συνόδευε: «Σε όσους διασχίζουν χιλιάδες χιλιόμετρα προς αναζήτηση μιας ιστορίας και ενός μέλλοντος».
Εντάχθηκε σε ένα πρόγραμμα κατάρτισης όπου εναλλάσσονταν οι εβδομάδες των μαθημάτων, οι εβδομάδες σε μια εταιρεία, τα μαθήματα γλώσσας και οι δραστηριότητες, ώστε να μπορέσουν οι νέοι να ανακαλύψουν και να οικειοποιηθούν την περιοχή. Το πρόγραμμα, το οποίο εφαρμόστηκε και στις δύο πλευρές των Πυρηναίων μεταξύ Γαλλίας και Ισπανίας, έχει ως στόχο να βοηθήσει τους νεαρούς μετανάστες, τους ασυνόδευτους ανηλίκους, να εγκατασταθούν σε αυτό το ορεινό έδαφος και να εκπαιδευτούν σε ένα επάγγελμα.
«Μου απομένουν δύο χρόνια, το συμβόλαιο είναι τριετές. Το αφεντικό είναι ευχαριστημένο μαζί μου. Μου είπε ότι όταν ολοκληρωθεί το συμβόλαιο μαθητείας μου, θα με προσλάμβανε στη συνέχεια με κανονικό συμβόλαιο». Σήμερα, ο Aboubakar ονειρεύεται να αποκτήσει το δικό του μηχανουργείο και να φέρει την οικογένειά του στην Γαλλία. Ένα όνειρο που μπορεί να γίνει πραγματικότητα χάρη στην ώθηση του έργου AVENIR.
Βοήθεια για την ένταξη και την απασχόληση
«Η γενική ιδέα του προγράμματος είναι να εκπαιδεύσουμε και να προκαλέσουμε το ενδιαφέρον αυτών των νέων σε επαγγέλματα, ώστε να παραμείνουν στην περιοχή», εξηγεί η Graziella Filoni, συντονίστρια του προγράμματος από την γαλλική πλευρά. Το πρόγραμμα AVENIR χρηματοδοτείται κατά 65% από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και αποτελεί μέρος του ευρωπαϊκού προγράμματος διασυνοριακής συνεργασίας Interreg V-A Ισπανία-Γαλλία-Ανδόρρα (POCTEFA) 2014-2020.
Εδώ και αρκετά χρόνια, το πρόγραμμα AVENIR έχει δύο στόχους: να βελτιώσει την πρόσβαση στην απασχόληση και την ένταξη των νεαρών ασυνόδευτων ανήλικων μεταναστών στην περιοχή των Οξιτανικών και Καταλανικών Πυρηναίων, καταπολεμώντας παράλληλα την προοδευτική γήρανση του πληθυσμού και το υψηλό ποσοστό αδράνειας στην περιοχή αυτή.
Το έργο ξεκίνησε το 2019 με διάρκεια 3 χρόνια. Επικράτησε στην τρίτη πρόσκληση του Poctefa για προγράμματα. Για να ανανεωθεί, θα πρέπει να ανταποκριθεί σε νέα πρόσκληση υποβολής σχεδίων το 2023.
Περίπου 100 νέοι παρακολουθούν το πρόγραμμα AVENIR, το οποίο ολοκληρώθηκε τον Ιούνιο. Κατά την διάρκεια της εκπαίδευσής τους, οι ανήλικοι τίθενται υπό την ευθύνη της Κοινωνικής Πρόνοιας Παίδων, η οποία είναι υπεύθυνη για την στέγασή τους. Μέρος του σκοπού της όλης διαδικασίας είναι να αποκτήσουν οι νέοι αυτοί έγγραφα. Επειδή η σχολική εκπαίδευση και η νομιμοποίηση των ασυνόδευτων ανηλίκων είναι άρρηκτα συνδεδεμένες.
Αν και δεν είναι υποχρεωτικό για έναν ανήλικο να κατέχει άδεια παραμονής στην γαλλική επικράτεια, η υποχρέωση αυτή επιβάλλεται αυστηρά στους ενήλικες αλλοδαπούς, οι οποίοι, επί ποινή απέλασης, είναι υποχρεωμένοι να το πράξουν. «Οι νομαρχιακές υπηρεσίες που είναι επιτετραμμένες με την χορήγηση αδειών παραμονής δίνουν ιδιαίτερη προσοχή στην κοινωνική και επαγγελματική ένταξη των αιτούντων», εξηγεί η Graziella Filoni.
Στους νεαρούς μετανάστες προσφέρονται διάφορα επαγγέλματα του βιοτεχνικού κλάδου: αρτοποιία, κρεοπωλείο, οικοδομικές εργασίες, ζωγραφική κ.λπ. Τους προσφέρεται μια θέση μαθητείας. Εναλλάσσονται μεταξύ του σχολείου και του χρόνου τους στην εταιρεία. «Συνολικά, έχουν περίπου 400 ώρες μαθημάτων ετησίως και τις υπόλοιπες τις περνούν στην εταιρεία. Αυτό τους επιτρέπει να εισπράττουν μισθό της τάξεως περίπου των 600 ευρώ το μήνα», εξηγεί η διευθύντρια του προγράμματος. «Επιπλέον, τους προσφέρουμε μαθήματα γαλλικής γλώσσας για να τους βοηθήσουμε να προοδεύσουν», συνεχίζει η συντονίστρια.
«Το πλεονέκτημα είναι ότι πρόκειται για ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα που οδηγεί σε απόκτηση προσόντων και επαγγελματισμό, οπότε μπορεί να αποτελέσει την σωστή ισορροπία για την ταχύτερη απόκτηση της άδειας παραμονής τους όταν ενηλικιωθούν», καταλήγει η Graziella Filoni.
Το πρόγραμμα AVENIR, όμως, δεν αφορά μόνο την κατάρτιση. Στους νεαρούς προτείνονται δραστηριότητες για να εξοικειωθούν με την αγροτική και ορεινή περιοχή και να παραμείνουν εκεί μετά την εκπαίδευσή τους. «Φέτος, οι νέοι πήγαν στα βουνά για να γυρίσουν ένα ντοκιμαντέρ για τις θέσεις εργασίας στα βουνά», λέει η Graziella Filoni.
«Μπόρεσαν να γνωρίσουν οδηγούς ελκήθρων, μία συνοδό ορεινών διαβάσεων κ.ά. Αυτό τους έδωσε την δυνατότητα να ανακαλύψουν αυτήν την περιοχή ως μια νέα ευκαιρία εργασίας και να ανακαλύψουν νέα επαγγέλματα». Κατά την διάρκεια του χειμώνα οργανώθηκαν και άλλες εκδρομές με χιονοπέδιλα, για να δημιουργηθούν δεσμοί μεταξύ των νέων και να ξεδιπλωθούν στην περιοχή, στην οποία προορίζονται να εγκατασταθούν.
Αυτός είναι ο κύριος στόχος του προγράμματος AVENIR: να παραμείνουν οι νέοι αυτοί σε αυτήν την αγροτική και ορεινή περιοχή μετά την εκπαίδευσή τους. Να καταστήσουμε την περιοχή πιο δυναμική φέρνοντας περισσότερους εργαζόμενους, αλλά και να έχουμε ένα εργατικό δυναμικό εκπαιδευμένο και καταρτισμένο σε επαγγέλματα του βιοτεχνικού κλάδου.
Ωραία εξέλιξη
Το πρόγραμμα AVENIR δημιουργήθηκε το 2019 και από τότε έχει εξελιχθεί. «Δεν ξέραμε πώς να το υλοποιήσουμε αυτό πριν από δύο χρόνια», θυμάται ο Stéphane Bouils, από το CFA Rivesaltes. «Σήμερα είμαστε δομημένοι, έχουμε εργαλεία. Χάρη σε αυτό το έργο, μπορέσαμε να ανταλλάξουμε πληροφορίες με πολλούς εταίρους και η πραγματικότητα είναι ότι από είκοσι περίπου ασυνόδευτους ανηλίκους πέρυσι φτάσαμε σε περισσότερους από 42 σήμερα».
Έχοντας πλήρη επίγνωση του αντίκτυπου του προγράμματος, η Graziella Filoni διευκρινίζει: «Θα ήταν αλαζονικό να διαβεβαιώσουμε ότι, χάρη στις δράσεις που πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο του Avenir, θα έχουμε αλλάξει το μέλλον αυτών των ασυνόδευτων ανηλίκων. Σίγουρα όμως θα το έχουμε επηρεάσει θετικά». Ειδικότερα, υπογραμμίζει την ανακάλυψη του ορεινού περιβάλλοντος με τις επαγγελματικές ευκαιρίες και την ποιότητα ζωής που προσφέρει, γεγονός που ωφελεί τους νέους και τους επιτρέπει να αποκτήσουν την απαραίτητη αυτοπεποίθηση για να χτίσουν ένα μέλλον εδώ.
Όσον αφορά τα αποτελέσματα, αυτά είναι ενθαρρυντικά, όπως επισημαίνει ο Stéphane Bouils. «Παρατηρούμε την δέσμευσή τους απέναντι στο CFA (Κέντρο Εκπαίδευσης Μαθητευομένων), σε σύγκριση με τους παραδοσιακούς μαθητευόμενους που έχουμε συνηθίσει να υποδεχόμαστε».
Προκειμένου να ανανεωθεί το έργο, η ομάδα προγράμματος θα πρέπει να ανταποκριθεί σε πρόσκληση υποβολής προσφορών. Για την συντονίστρια του προγράμματος, όμως, το πρώτο βήμα έχει ήδη γίνει. «Χάρη στο πρόγραμμα AVENIR, σπείραμε έναν σπόρο. Πρέπει να προχωρήσουμε παραπέρα: να ενισχύσουμε τον επαγγελματικό χαρακτήρα της μεθοδολογίας μας, να διασφαλίσουμε ότι όλοι οι ασυνόδευτοι ανήλικοι που υποδεχόμαστε στα κέντρα κατάρτισης σε επαγγέλματα του βιοτεχνικού κλάδου, μπορούν να επωφεληθούν από αυτά, να συντονίσουμε καλύτερα την δράση των υπηρεσιών που εργάζονται με αυτούς τους νέους: κοινωνικές υπηρεσίες, εκπαιδευτικοί, υπηρεσίες μετανάστευσης, με την υπογραφή συμφωνιών, για παράδειγμα, που δεσμεύουν τις δομές όσον αφορά την παροχή μέσων και την παραγωγή αποτελεσμάτων. Πρέπει να προχωρήσουμε περισσότερο στην εκπαίδευση αυτών των νέων σε θεμελιώδεις αξίες της κοινωνίας μας: την δημοκρατία, τον κοσμικό χαρακτήρα, την ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών, προκειμένου να εξασφαλίσουμε μια πληρέστερη ένταξη», εκμυστηρεύεται η συντονίστρια.
Αυτό το άρθρο γράφτηκε στο πλαίσιο του διαγωνισμού Union is Strength, που διοργανώθηκε από το Slate.fr με την οικονομική στήριξη της ΕυρωπαϊκήςΈνωσης. Το άρθρο αντικατοπτρίζει τις απόψεις αυτών που το έγραψαν και η Ευρωπαική Επιτροπή δεν φέρει την ευθύνη του περιεχομένου του ή της χρήση του.
