Μεθανοποίηση στην Nέα Ακουιτένη : Η σωστή τιμή του βιοαερίου
Διακριτικές και διάσπαρτες στην περιοχή οι μονάδες μεθανοποίησης φυτρώνουν ανά δεκάδες στην Νέα Ακουιτανία. Στην μέση των χωραφιών στον Άγιο Αντώνιο του Μπρέιλ, μία από αυτές μόλις εγκαινιάστηκε. Αλλά αν κι έχει αποφασιστεί ότι το βιοαέριο έχει ενα ρόλο να παίξει στην οικολογική μετάβαση, η θέση του δεν έχει ακόμα αποσαφηνιστεί μέσα στο πλαίσιο του εθνικού ενεργειακού μείγματος.
Saint-Antoine-de-Breuilh (Γαλλία)
Ολοκαίνουργια, καθαρή και άοσμη. H μονάδα μεθανοποίησης του Μπρέηλ έχει την όψη μιας καλής μαθήτριας της μεθανοποίησης.
Εγκαινιασμένο τον περασμένο Μάρτιο, στο μικρό χωριό Άγιος Αντώνιος του Μπρέιλ στη Νέα Ακουιτανία, το νέο εργοστάσιο λειτουργεί κιόλας πλήρως.
Σταφυλοπυρηνός, θραύσματα χαρτιού, φυτικά λίπη : ετοιμάζει στην “κοιλιά” του τα οργανικά απόβλητα προερχόμενα από τις αγροδιατροφικής εταιρίες της περιοχής μέχρι να αποσπάσει το ελιξίριο της αγοράς γκαζιού, το βιομεθάνιο.
“Ένα πράσινο αέριο, μια τοπική ενέργεια” σύμφωνα με τον ορισμό του Πολ Εσκάλ, μηχανικός της εταιρίας Πράσινο Ακρωτήρι Ενέργειας (ΠΑΕ) και υπεύθυνος ανάπτυξης του έργου τα τελευταία οχτώ χρόνια, που βρίσκεται στο εργοστάσιο για μια επίσκεψη ρουτίνας.
Πέντε με δέκα φορές λιγότερο ρυπογόνο από το φυσικό αέριο (σύμφωνα με την τελευταία της γαλλικής γερουσίας) το βιομεθάνιο είναι ένας από τους μείζονες πυλώνες επένδυσης για την ενεργειακή μετάβαση στην Γαλλία. Σε εθνικό επίπεδο, 80% των ευρωπαϊκών κονδυλίων της περιόδου 2014-2021 αφιερώθηκαν στο δίκτυο θερμότητας και στην μεθανοποίηση της χώρας.
Διακύβευμα της απανθρακοποίησης, γαλλική ενεργειακή κυριαρχία, αλλά και θετικές εξωτερικές επιδράσεις οργανικών αποβλήτων που παράγονται από τα αγροκτήματα και τις βιομηχανίες, ο τομέας είναι ευρέως χρηματοδοτούμενος στην Νέα Ακουιτανία για αυτούς ακριβώς τους λόγους.
Ο πονοκέφαλος του FEDER
Για να χρηματοδοτηθεί το συνολική του κόστος των 10 εκατομυρίων, η μονάδα μεθανοποίησης του Μπρέηλ έλαβε μια σειρά από τοπικές επιδοτήσεις. 350.000 ευρώ από την περιοχή, 950.000 ευρώ από την ΑDEME, γαλλικού φορέα για την οικολογική μετάβαση, καθώς και 722.000 ευρώ από την FEDER, τον ευρωπαϊκό φορέα τοπικής ανάπτυξης.
Μια χρηματοδότηση που βοηθήθηκα και από την στήριξη του δευτερεύοντος μετόχου του έργου, την ENGIE BIOZ. “Πριν από οχτώ χρόνια η μονάδα μεθανοποίησης ήταν μια μικρή δομή. Η συμμαχία με την ENGIE επέτρεψε να καθησυχάσει κάποιους χρηματοδότες και να τους πείσει πως το έργο είναι βιώσιμο” εξηγεί ο Πολ Εσκάλ.
Αλλά αν η συγκεκριμένη μονάδα μεθανοποίησης λειτουργεί ως εργοστασιακή μονάδα που το 49% του κεφαλαίου ανοίκει στην ENGIE, η μεθανοποίηση παραμένει στην πλειοψηφία της γεωργική στην Νεα Ακουιτένη.
Αλλά, το υψηλό κόστος των έργων, ο κακός συντονισμός των οργανισμών επιδοτήσεων και οι μεγεθυνόμενες ενεργειακές απαιτήσεις περιπλέκουν όλο και περισσότερο το διακύβευμα των χρηματοδοτήσεων για τους αγρότες.
Ο οικονομολόγος Πασκάλ Γκρουιέζ ανέλυσε τις δυσκολίες αυτές στην έκθεση του “MethaRevenus”. “Η συμφωνία δανειοδότησης από τις τράπεζες από τα διαθέσιμα κεφάλαια (του δανειοδοτούμενου) τα οποία εξαρτώνται από το ποσό τοπικών επιδοτήσεων που αποδίδονται. Η περιοχή παίζει λοιπόν έναν σημαντικό θεσμικό ρόλο στην επιλογή των έργων” εξηγεί ο ειδήμονας.
Η έκθεση, που δημοσιεύτηκε το 2020, δείχνει ξεκάθαρα πως τα έργα αερίου με εισαγωγή είναι και τα πιο κερδοφόρα, αλλά παραμένουν στα χέρια των μεγάλων εταιριών αερίου ή των μεγάλων αγροτικών συνεταιρισμών των βιομηχανικών παραγωγών δημητριακών.
“Η εισαγωγή απαιτεί μια πολύ υψηλή επένδυση. Τέτοια ποσά είναι δύσκολα ανεκτά για τους κτηνοτρόφους η οικονομική κατάσταση των οποίων είναι συνήθως επισφαλής” υπογραμμίζει η μελέτη. Και τελειώνει “Με την έλλειψης δημοσίων επιδοτήσεων, είναι πολύ πιθανό πως η μεθανοποίηση μέσω εισαγωγής θα είναι διαθέσιμη μόνο στους αγρότες που είναι εξαιρετικά σταθεροί οικονομικά”.
Την περίοδο 2014 με 2020 η απόδοση 27 δισεκατομμυρίων ευρωπαϊκών και τοπικών επιδοτήσεων επέτρεψαν την δημιουργία 33 καινούργιων έργων στην Nέα Ακουιτανία : το ένα τέταρτο βιομηχανικό και τα τρία τέταρτα αγροτικά.
Ο Ζουλιέν Χιμένεζ, αντιπρόεδρος υπεύθυνος για τις ενεργειακές λύσεις στην περιοχή της Νέα Ακουιτανίας, εξηγεί την διαδικασία επιλογής : “Γενικά η κερδοφορία είναι μικρότερη στο αγροτικό μοντέλο απ’ότι στο βιομηχανικό. Για το έργο στην φάρμα ενός αγρότη προτιμάμε τις τοπικές χρηματοδοτήσεις γιατί η ευρωπαϊκή μηχανική είναι πιο βαριά για αγροτικά έργα. Αλλά με το που έχουμε μια ομαδοποίηση, ή ένα ενεργητικό έργο πάμε κατ ευθείαν στις ευρωπαϊκές επιδοτήσεις”.
Για το καινούργιο της χρηματοδοτικό πρόγραμμα για την περίοδο 2021-2027 η Ευρώπη δεν θέλει πλέον να χρηματοδοτήσει τις μεγάλες εταιρίες. Μια απόφαση που φέρνει τα πάνω κάτω σε τοπικό επίπεδο. “Η ενεργειακή μετάβαση αντιπροσωπεύει δισεκατομμύρια σε χρηματοδότηση, είναι καπιταλιστική. Είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς πως οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις είναι αυτές που θα κάνουν την μετάβαση. Δεν θα έχουνε τα μέσα. Πρέπει οπωσδήποτε να ενσωματώσουμε τις μεγάλες επιχειρήσεις” επιμένει ο Ζ. Χιμένεζ.
Αντιστρέψτε τη δυναμική
Το παρών ενεργειακό πλαίσιο κάνει ακόμα πιο πολύπλοκα τα διακυβεύματα. Η έξοδος από την περίοδο κόβιντ, το εμπάργκο στο ρωσικό αέριο λόγο του πολέμου στην Ουκρανία δημιούργησαν μια κορύφωση της ζήτησης ενέργειας. Για τον Ζ. Χιμένεζ ο στόχος κερδοφορίας και ανταγωνιστικότητας αντικαταστάθηκε από μια επιταγή : “Να μην παρατήσουμε κανέναν τύπο μεθανοποίησης για να φτάσουμε στο 30% βιογκαζιού στο ενεργειακό μίγμα” έως το 2030.
Το τεχνικό διακύβευμα δεν πρέπει να υποτιμηθεί : “Το δίκτυο γκαζιού έχει χτιστεί στην Γαλλία με βάση την ρωσική του προέλευση. ΠΡέπει να αντιστραφεί το δίκτυο για να μπορέσει να μπει σε αυτό αέριο από το ένα σημείο διαμοιρασμού στο άλλο. Τα να μπορέσει το φυσικό αέριο να κυκλοφορήσει και ανάποδα και να μπορέσει να γίνει εξαγωγή του είναι ένα πραγματικό θέμα ισχύος” εξηγεί ο ειδικός Πασκάλ Γκρουιέζ.
Ο ειδικός υποστηρίζει πως δυσκολεύεται να πιστέψει πως θα γίνει απόλυτη μετάβαση από το φυσικό αέριο χάρη στην μεθανοποίηση σε εθνική ή ευρωπαϊκή κλίμακα. Εξηγεί πως το σενάριο για 30% ανανεώσιμες πηγές ενέργειας με έμφαση στο βιοαέριο θ απαιτούσε να πολλαπλασιαστούν επί 50 οι μονάδες μεθανοποίησης σε σχέση με τον υπάρχων αριθμό τους.
Μία απαίτηση αδύνατη να πραγματοποιηθεί μέχρι το 2030. Και επικίνδυνη : “ισχύει πως υπάρχει μια ολόκληρη μεθανοποίηση που θα μας διαφύγει. Θα χρειαζόταν να είμαστε πιο απαιτητικοί με τις μεγάλες εταιρίες αντί να είμαστε απαιτητικοί μόνο με τους αγρότες” παραδέχεται ο Ζ. Χιμένεζ.
Νeoσ μεθανοποιητησ ψαχνει οργανικα αποβλητα
Γιατί η Ευρώπη φοβάται και τον πολλαπλασιασμό των ενεργειακών παραγωγών, δηλαδή την χρήση του εδάφους αποκλειστικά για την παραγωγή μεθανοιογώνων απόβλητων.
“Είναι και ένα διακύβευμα αγροτικών επιλογών : θέλουμε να χρησιμοποιείτε τόσο μεγάλο μέρος του εδάφους για να αναπτυχθούν καλλιέργειες που στοχεύουν στην μεθανοποίηση ; Είναι μια κακή ιδέα, όσο δεν έχουμε βρει τρόπο για να φτάσουμε τον στόχο του 30% χωρίς να πέσουμε σένα βιομηχανικό αγροτικό μοντέλο με τεράστιες μονάδες” αναστενάζει ο Πασκάλ Γκρουιέζ.
Στον Άγιο Αντώνιο του Μπρέιλ, η εταιρεία χρησιμοποιεί ένα μέρος του βιοαερίου που παράγει για να καλύψει τις δικές της ενεργιακες της ανάγκες, διαμοιράζει το αέριο της στο τοπικό δίκτυο και παράγει Άρη σε απόβλητα που βρίσκει σε μια ακτίνα 60 χιλιομέτρων.
Μια λειτουργία σε μικρό κύκλωμα που θα μπορούσε να γίνει αδύνατη αν πολλαπλασιάζονταν οι μεθανοποιητές όπως αυτό προβλέπετε για τα εδαφη της Νέας Ακουιτανίας μέχρι το 2030 και τον σχετικό ανταγωνισμό που θα δημιουργηθεί. Όποτε η εταιρία θα χρειαστεί να πάει να ψάξει αλλού. Και το αλλού είναι πολλές φορές πολύ μακριά…
Αυτό το άρθρο γράφτηκε στο πλαίσιο του διαγωνισμού Union is Strength, που διοργανώθηκε από το Slate.fr με την οικονομική στήριξη της ΕυρωπαϊκήςΈνωσης. Το άρθρο αντικατοπτρίζει τις απόψεις αυτών που το έγραψαν και η Ευρωπαική Επιτροπή δεν φέρει την ευθύνη του περιεχομένου του ή της χρήση του.
